Sunday, June 24, 2007

О.Дашбалбар : Оюун санааны яруу найраг íîìîîñ

Омог бардам, зориг төгөлдөр найрагчийн маань хамгийн сүүлд өөрөө эмхэтгэн бэлдэж, дэрэн доороо үлдээсэн энэхүү номын зарим шүлгүүдийг таалан болгооно уу. Тэрээр хэлэхдээ: Олон жижиг тулалдаанд би ялагдах бүр сүүлчийн том тулалдаанд ялах хүчээ авч байгаагаа мэдэрнэм. Энэхүү хорь хүрээгүй байхдаа өөрөө өөртөө хэлсэн үг нь түүний амьдралд тохиолдсон бэрхшээл болгоныг давахад тус болсоон хэмээн бас энэ номондоо бичиж үлдээжээ.

Галав эриний зөнч

Долоон бурхан одод залхуутайяа гялалзах
Долдугаар сарын цатгалан өдрүүдэд би дургүй
Ороо салхи хүнгэнэн урхирч, орсон буур шиг тэнгэр хүрхрэх
Орог буурал өвлийн хоёрдугаар сард би дуртай
Орвонгоороо дүнгэнэх уулс одоохон нисэх нь гэмээр
Орчлон хорвоо доргиж тэнгэр дээрээс нурах нь гэмээр
Одод жингэнэн бууж, хорвоогоор нэг цацагдах нь гэмээр
Одоо л ертөнцөд галав юүлэх нь гэмээр
Хоёрдугаар сард л дуртай!
Түнэр харанхуй шөнийн хүйтэнд захаа босгож
Түнэр харанхуй нь шуурганд дарагдсан их талд
Малгайгаа бүчилсэн найрагч зүг чигээ алдаж
Манан, салхи, шуурга, шөнө уулстай нөхөрлөнө
Хөлдүү салхинд хормой нь дэрвэж дотор нь халууцах
Хөөрхий найрагч их орчлонд тэнүүчлэхээр ирсэн юм
Галав эриний их зөнч, сүйрлийн дууч энэ хүнийг
Галзуу цасан шуурга улин тосож авсан юм
Дүнгэнэх тэнгэр, аварга их уулс царцах хүйтэнд
Дүнчүүр чоно улин хэмхэлцэх лугаа их шуурганд
Хүн төрөлхтний шөнийн харанхуй энэ их шуурганд
Хүйтэн орон зайг бүлээцүүлэн ганц найрагч алхана

1992.02.09
Энэ өдөр бол Яруу найрагчийн маань Нарт хорвоод мэндэлсэн өдөр!

Би огт гунихгүй

Зорилгогүй тоглоомонд өртөж, золгүй амьдралаа мартаж
Зол жаргалыг үзэн ядавч зоргоороо амьдрах би дуртай
Ертөнц даяараа намайг мартсан ч би огт гунихгүй
Ертөнц даяараа намайг магтсан ч би огт мишээхгүй
Энэ ертөнцөд ердийн энгийн адуу шиг, шувуу шиг амьдарч
Эргэж ирэхээр нисэн одож, буцан ирэхдээ хүн шиг л амьдарна
Амьдралын зорилго инээдийг минь хүргэнэ, юу юм бэ…
Амьд яваа минь бурханы тоглоом, үйлийн сүлжээс!
Далдуу модтой, номтой, хүүхэнтэй, дарстай тоглож
Дашбалбартайгаа ч тоглож явсаар би дөч гарлаа
Намайг Дашбалбар гэж нэрлэсэн юм, энэ миний өмсгөл
Надаас нэр-хувцсыг минь хуу татвал би хэн юм бэ?
1998.11.22

Элегия

Намар болгон модод шарлаж, навчис унана
Надад дэндүү танил уй гуниг сэргэнэ
Харах тусам тэнгэр улам дотно ээнэгшиж
Хан бүргэд тэртээ дээр дуртгал мэт эргэлдэнэ
Биеэр минь шаргалхан гуниг нэвт харваж
Би навчис адил уйтгарлан, хорвоод цөхөрнөм
Сэм сэмхэн уулс бударч, сэрүүн намар хүдэнтэнэ
Сэтгэлийн минь гүн рүү намар өөрөө шургажээ
Бүхий л хорвоо эрвээхэй шиг эмзэг санагдана
Бүр тэгэхдээ намрын бээрэгхэн эрвээхэй шиг хөөрхийлөлтэй
Би харь газарт цөлөгдсөн мэт энэ дэлхий дээр хаягдаж
Биеийг минь бус сэтгэлийг минь ирж авах эзнээ хүлээнэм
1993-1998 он

Агсам тавимаар хорвоо
Сэтгэлийн минь цог унтраагүй сэрүүн ахуй үедээ
Сэргэлэн болжмор шиг эмсэж, дур зоргоороо явлаа
Тэмцэлдэж явсан хүмүүсийн тэн хагас нь алга даа
Тэрсэлдэж үлдсэний гавьяа, ертөнцөд шунахаас хагацлаа
Уйтгар гунигтай хорвоод уруудаж доройтож явсан ч
Угийн хатуу тавилан минь өгсөж өөдөлж үзлээ
Дэлхийн бөмбөрцгийг өшиглөж агсам тавимаар санагдана
Дээр нь байгаа амьтдын нэг нь би өөрөө юм шүү дээ
1998.11.15

Цорын ганц давтагдашгүй өдөр
Цонхны цаана цэнхэрлэн өнгөрлөө
Өдрийг нэвт шөнийг харах
Өөрийн тэнхээг надад үлдээлээ
Байгалийн хишиг цагаан үүлэн
Багын андын захидал адил
Хэсэгхэн шиврэх зөөлөн бороо
Хэзээ ч сонсоогүй хайрын шивнээ
Үлэмж амгалан тэнгэрлэг өдөр
Үүрд одов уу, навчинд нуугдав уу?
Үлдээсэн дурсгал нь энэхэн шүлэг үү?
Үнэн хайр, гэрлийн урсгал уу?
Амьсгаа хурааж моддыг ажлаа
Амьтай юм шиг навчис нь сэрчигнэв
Орчлонд айлчлаад буцсан өдөрОн жилүүдийн дусалхан нулимс!
Дээврийн цаана шөнийн тэнгэр
Дэлхийгээс тусдаа өөрийгөө хадгална
Оддын увидас надад хүртээлгүй ч
Орон дээрээ би нууцыг нь төсөөлнө
1997.09-р сар

Friday, June 15, 2007

Амьддаа бие биеэ хайрла... LOVE ONE ANOTHER, MY PEOPLE O Dashbalbar

О.Дашбалбар :
Амьддаа бие биеэ хайрла...


Амьддаа бие биеэ хайрла, хүмүүсээ
Алив сайхан бүхнээ бусдаас битгий харамла!
Хэрэггүй үгийн зэвээр зүрхийг минь бүү шархлуул,
Хэн нэгнийгээ харанхуй нүх рүү битгий түлх!

Архинд орсон нэгийгээ шоолж бүү инээ,
Аяа, чиний аав чинь ч байж мэднэ шүү.
Амжиж, чи өөрөө алдрын зэрэгт хүрсэн бол
Аз жаргалын хаалгыг бусаддаа нээж өг!
Ачийг чинь тэд бас бүү мартаг.

Ганц сайхан үгээр дутаж яваа хүнд
Гарцаагүй түүнийг нь олж хэл.
Гадаа нартай ч, гэрт хүйтэн өдөр
Газар дээр нэг бус удаа тохиолдоно.

Чамд дурласан сайхан хөвгүүнийг
Чанга хатуу үгээр битгий гомдоо, бүсгүй минь
Чамайг хайрласных нь хариуд хайрла!
Чамаас сайхан хүүхэнд ч дурлаж ч болох шүү.

Бидний амьдрал ав адилхан,
Бидний хоолой дээр үг хүртэл нэг янзаар зангирч
Бидний хацар дээр нулимс хүртэл нэг янзаар бөмбөрч
Бидний зам дээр ав адилхан учрал тохиолддог!
Бүсгүйн доголон нулимсыг асуулгүйгээр арчиж
Бүдэрч унасан хүүхдийг дээр өргөн аргад!

Өнөөдөр чи инээж, нөгөөдөх уйлдаг ч
Өөр нэг өдөр чи гуньж, цаадахь чинь дуулна.
Өлгий, авс хоёрыг хүн бүхэн дамждаг болохоор
Өөр юу ч хэрэггүй, бие биеэ л хайрла!
Өргөн хорвоод хүн хайраар л дутаж болохгүй!

Аз жаргалыг би, хүний сэтгэлийн галаар төсөөлдөг болохоор
Алтан нар гэрлээ бидэнд ав адилхан хайрладаг болохоор
Амьд явахыг би бусдад хайраа түгээхийн нэр гэж бодном.
Аз жаргалыг би бусдаас хайр хүлээхийн нэр гэж ойлгоном!

1980 он, Москва хот.
О.Дашбалбар Шидэт ертөнц I боть, 2003 он.

LOVE ONE ANOTHER, MY PEOPLE
by O Dashbalbar

Love one another, my people, while you are alive.
Don’t keep from others whatever you find beautiful.
Don’t wound my heart with heedless barbs, and
Don’t push anyone into a dark hole.

Don’t mock someone who’s gotten drunk,
Think how it could even be your father.
And, if you manage to become famous,
Open the door of happiness to others!
They should also not forget your kindness.
To someone who is lacking a single word of kindness,
You should search for it and speak it out.
Whether outside in the sun or at home when it’s cold,
Don’t spend one moment at rest.

Don’t use harsh words to complain, you women,
About the kind young man you remember.
Speak lovingly to those who loved you!
Let them remember you as a good lover.

Our lives are really similar,
Our words constrict our throats the same way,
Our tears drop onto our cheeks the same way –
Things are much the same as we go along the road.
Wipe away a halt woman’s tears without a word,
Talk your lover up when she’s tripped and fallen!

Today you’re smiling, tomorrow you’ll be crying.
Another day you’re sad, and the next you’ll be singing.
We all pass from the cradle to the grave -
If for no other reason, love one another!
People must not lack love on this wide earth!
I grasp happiness with the fire of my human mind,
The golden shines lovingly upon us all the same, and
So I think that loving others is the path of life,
I understand that to be loved by others is great joy.


Translated by Simon Wickham-Smith